6 Lỗi thường gặp nhất với bài thi Ielts Speaking và kinh nghiệm để đạt Ielts Speaking
- Quá kiệm lời:
Trong giao tiếp thực tế, biết lắng nghe và “bớt nói” có thể là một kỹ năng “vàng”. Ngược lại, trong bài thi IELTS, việc nói ít đảm bảo chắc chắn bạn sẽ không thể đạt điểm Speaking cao. Nguyên nhân là khi bạn không nói đủ nhiều, bạn không có cơ hội “thể hiện” từ vựng, ngữ pháp, phát âm, sự trôi chảy (4 tiêu chí của IELTS Speaking) và điều đó có nghĩa là điểm của 4 tiêu chí sẽ đều thấp.
- Với Part 1, mặc dù không cần trả lời quá dài, bạn cũng nên mở rộng các câu trả lời tới ít nhất 2-3 câu.
- Với Part 2, nên tận dụng hết 1 phút chuẩn bị để gạch đầu dòng nhiều từ khoá nhất càng tốt (lưu ý, không nên dùng 1 phút đó để viết ra câu trả lời mà chỉ viết từ khoá, hoặc cụm từ, hoặc ý chính ngắn gọn). Cố gắng nói hết 2 phút cho phép, thậm chí nói lạc đề một chút còn hơn để thời gian trống.
- Với Part 3, hãy cố gắng nói đủ dài (bí quyết là cố gắng đưa ra câu trả lời từ nhiều ý/nhiều chiều/nhiều mặt của vấn đề, và với mỗi ý đề đưa ra giải thích, lý do, miêu tả, ví dụ, vv).
- Học thuộc lòng câu trả lời:
Có không ít người học IELTS thực hành Speaking theo phương pháp này.
Nó không sai, nếu bạn cho nó là một phương pháp, tuy nhiên bạn sẽ không bao giờ đạt một mức điểm cao thực sự. Giám khảo IELTS sẽ dễ dàng phát hiện ra một người đang nói những gì họ đã học thuộc lòng (biểu hiện: nói như viết, ngữ điệu như đọc, có nhiều cụm từ nghe văn hoa không tự nhiên, dùng nhiều thành ngữ hoặc từ vựng nâng cao, vv). Khả năng cao là, giám khảo sẽ cho bài nói của bạn một mức điểm không cao. Chưa kể rằng, các chủ đề speaking vô cùng đa dạng, khả năng bạn “trúng tủ” hết các câu hỏi trong cả 3 phần thi và đạt một mức điểm cao là vô cùng khó.
- Cố gắng tìm cách nâng điểm IELTS mà quên mất rằng cần cải thiện tiếng Anh một cách toàn diện:
Nhiều người tập trung học IELTS trong thời gian dài nhưng điểm IELTS không tăng lên. Họ tập trung nhiều vào các bí kíp, chiến thuật, dạng đề, vv. mà không thực sự dành thời gian để cải thiện tiếng Anh (từ vựng, ngữ pháp, phát âm, vv) một cách toàn diện. Để có thể nâng điểm Speaking một cách “tự nhiên”, thay vì thực hành theo các chiến thuật và cố gắng ghi nhớ các câu trả lời mẫu (từ rất nhiều sách dạy speaking!), hãy dành nhiều thời gian hơn để cải thiện tiếng Anh toàn diện.
Bạn nên mở rộng vốn từ vựng và cụm từ của nhiều chủ đề khác nhau, cải thiện ngữ pháp, học cách kéo dài và mở rộng ý một cách tự nhiên, và thực hành phát âm chuẩn. Khi bạn có vốn từ vựng rộng nhiều chủ đề, bạn chỉ cần có ý để nói (cũng giống như tiếng Việt vậy) là bạn có thể trả lời bất kỳ câu hỏi nào cũng như có thể mở rộng câu trả lời nhiều nhất có thể.
Cá nhân mình, để chuẩn bị cho lần đầu thi IELTS Speaking (và đạt 8.5), mỗi ngày mình đều sử dụng danh sách các câu hỏi theo nhiều chủ đề và thực hành nói liên tục để tăng sự tự tin và sự thành thạo. Ngoài ra, mình tích luỹ thêm từ vựng nhiều chủ đề bằng cách đọc và nghe tiếng Anh thật nhiều (hồi đó mình thường nghe Ted Talks, xem phim Mỹ và đọc truyện tiếng Anh), cố gắng ghi nhớ sâu từ mới theo ngữ cảnh. Còn luyện phát âm và ngữ pháp là việc mình đã làm trong một thời gian khá dài. Đối với mình, IELTS cũng là việc thực hành tiếng Anh, vì vậy mình nghĩ các bạn nên dành đủ thời gian để thực hành tiếng Anh về nhiều mặt, khi đó chắc chắn bạn sẽ đạt điểm IELTS Speaking cao.
- Để sự lo lắng và sợ hãi chi phối bài thi:
Thực tế, có lẽ ai cũng hiểu mình nên nói nhiều hơn khi vào bài thi, tuy nhiên sự lo lắng và các cảm xúc tiêu cực khi bạn đối diện giám khảo khiến bạn chẳng thể mở lời hay kéo dài câu trả lời.
Có một vài “chiến thuật” giúp bạn thoải mái hơn vào ngày thi.
- Thứ nhất, không học gì hết trước ngày thi, chơi thoải mái và ngủ một giấc thật sâu.
- Thứ hai, đừng nên coi giám khảo là một người đáng sợ (họ chỉ đang làm việc của mình, họ cũng không quan tâm tới việc bạn nói tốt hay dở, vì vậy việc bạn lo lắng chỉ ảnh hưởng tới kết của của bạn mà thôi).
- Thứ ba, nhờ một người bạn giúp làm giám khảo để bạn thực hành nói thật nhiều những ngày trước ngày thi, để bạn quen với việc nói trước ai đó (hoặc có thể đăng ký thi thử IELTS!).
- Thứ tư, trong khi nói hãy cố gắng có tâm lý là phải nói càng nhiều càng tốt, nói sai vẫn nói tiếp, đừng vì nghĩ mình vừa nói sai gì đó mà dừng lại, bạn sẽ thấy lo lắng hơn và nó sẽ ảnh hưởng tới phần còn lại của bài thi.
- Sử dụng quá nhiều từ nối:
Tiếng Anh nói tự nhiên luôn đòi hỏi bạn biết cách nối các câu và các ý với nhau một cách logic và trôi chảy. Những từ chẳng hạn như for example, such as, like, on the one hand, on the other, and, but, and, so, vv. là những từ bạn cần biết dùng một cách thành thạo để có thể nói tiếng Anh một cách trôi chảy. Tuy nhiên, đừng nên lạm dụng chúng.
Trong bài Speaking, bạn cũng nên chuyển suy nghĩ từ cách viết tiếng Anh (khi bạn dùng nhiều từ nối trang trọng hơn như nevertheless, moreover, additionally, thus, etc.) sang cách nói tiếng Anh (khi bạn cần nói một cách thoải mái, tự nhiên hơn).
Việc lạm dụng từ nối khiến bạn nghe như một cái máy, khiến điểm thành thạo và cả điểm phát âm (ngữ điệu tự nhiên) sẽ bị giảm đi. Thay vì dùng nhiều từ nối, hãy cố gắng thực hành kéo dài các câu đơn, nói thêm nhiều câu phức, kết hợp thêm mệnh đề (một bí kíp nói “dài” hơn ở đây là thực hành sử dụng thành thạo which, that, who, because, as, vv). Trong bài nói, nên kết hợp các câu đơn và câu ghép, câu phức một cách tự nhiên nhất.
- Cố gắng phát âm Anh-Anh/Anh-Mỹ hoặc phát âm quá dở:
Phát âm chiếm tới 25% điểm số của bài thi, vì vậy bạn không thể bỏ qua phần này nếu muốn đạt điểm cao. Tuy nhiên, cũng không cần cố gắng phát âm “quá hay” kiểu Anh-Anh hay Anh-Mỹ (mục tiêu khi nói là người đối diện cảm thấy dễ nghe và hiểu những gì mình nói) vì điều này sẽ rất mất thời gian.
Dù vậy, điều đó không có nghĩa bạn không nên cải thiện phát âm chuẩn, và điều này đòi hỏi một quá trình thực hành dài. Là một người nước ngoài học phát âm tiếng Anh, bạn nên bắt đầu từ IPA để có thể biết cách chủ động phát âm các từ tiếng Anh chính xác, luôn để ý tới trọng âm khi tra từ điển, nghe tiếng Anh thật nhiều và tập phát âm theo một cách tự nhiên nhất (khi bạn thực hành phát âm như vậy, bạn đồng thời cũng đang luyện nói tiếng Anh). Với bài thi IELTS Speaking, hãy đặt cho mình mục tiêu nói tiếng Anh “chuẩn hơn” với các âm của từ chính xác, đúng trọng âm, và nói có ngữ điệu.
Cũng như các kỹ năng tiếng Anh khác, việc nói tiếng Anh thành thạo và để có thể đạt một mức điểm IELTS Speaking cao đòi hỏi sự kiên trì và sự rèn luyện hàng ngày. Chỉ cần bạn cố gắng thực hành đủ và không bỏ cuộc, mình tin rằng chinh phục kỳ thi IELTS là không hề quá khó.
Chúc các bạn học tốt!
